ZAMKI W POLSCE

Dziękuję. Udało się na szczęście uratować I piętro budynku przybramnego z XVII wieku. Niestety prace są już rozpędzone i nie można ich powstrzymać, ale walczymy razem z moimi białoruskimi kolegami Mikołajem i Zmicierem o to, żeby przeprowadzono dokładne badania XVI wiecznego Pałacu Batorego i zmodyfikowano projekt z uwzględnieniem ustaleń jakie poczynią naukowcy. Sprawa była już przedmiotem interpelacji poselskiej w naszym Sejmie i mam oficjalne info z MKiDN, że zajmą się tą sprawą w granicach jakich mogą. Dobre i to.

W takim razie już bardzo dużo zrobiliście. Oby Wasze dalsze postulaty zostały uwzględnione.

Świetne zdjęcia i filmik pokazujący pozostałości chat odkrytych na dziedzińcu Starego Zamku w Grodnie

https://hrodna.life/articles/hata-xiv-stagoddzya/

Rzeczywiście ciekawy.

Nowa propozycja wyglądu pałacu królewskiego od strony dziedzińca autorstwa Pawła Tatarnikowa.
Przyznam, że taka forma attyki wydaje mi się nieco nietypowa. Owszem, na widoku Tomasza Makowskiego jest niewyraźnie zaznaczony pas z jakimś zdobieniem, ale nie przypominam sobie niczego analogicznego na terenie RON.

Attachment: Grodno_dziedziniec rys 2018.jpg [ 280.92 KiB | Przeglądane 16409 razy ]

Źródło: Волков Н. Внешний вид и внутреннее устройство дворца и флигеля Старого замка в Гродно в середине XVII – первой половине XVIII в. (критика эскизного проекта реконструкции памятника на основе письменных и графических источников). 2018 (рукопись)

Zgadzam się. Taka attyka z takim dwuspadowym dachem trochę fantastycznie wygląda.

Ta propozycja jest nie do utrzymania. Brak analogii oraz funkcjonalnego oraz dekoracyjnego sensu takiego rozwiązania.

_________________
Zakład Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej
Instytut Historii Sztuki UAM w Poznaniu

w tym rysunku jest tak wiele elementów niedorzecznych, że tylko jego uroda, związana z talentem autora, powoduje, że patrzy się na to mimo wszystko z przyjemnością, połączoną jednak ze współczuciem dla potencjalnych mieszkańców takiego pałacu, który na dachu miałby basen

Tutaj inne ujęcie rys. Tatarnikowa (2018) i widok Tomasza Makowskiego z około 1600 roku oraz głównego projektanta realizowanej budowy inż. Baczkowa (na dole).

Attachment: Grodno Tatarnikov 4.jpg [ 213.51 KiB | Przeglądane 16379 razy ]

Attachment: Grodno Makowski4.jpg [ 126.48 KiB | Przeglądane 16379 razy ]

W propozycji Tatarnikowa istotny jest jednak jeden szczegół w porównaniu z wcześniejszymi propozycjami - umiejscowienie wejścia do pałacu Batorego nieco bardziej na prawo patrząc od strony dziedzińca. Innymi słowy wejście jest przesunięte w stronę bramy. Wynika to z nowych ustaleń Mikołaja Volkau'a, który przeanalizował lustracje i porównał z zachowanymi planami z epoki. Plany, widoki i tekst na ten temat w języku białoruskim można przeczytać na Academia.edu

Urocze, ale na tej rycienie z 1600 nie widze podstaw do rekonstruowania takiej niefunkcjonalnej attyki. Ta bombka na wieży z projektu lekko ją wizualnie przeciąża...

Bombka jest powszechnie krytykowana i być może będzie zmieniona (tzn szanse są niewielkie, ale są).

Ale przechodząc do kwestii formy zwieńczenia elewacji od strony dziedzińca, czy nasuwają się Wam jakieś analogie jak to mogło wyglądać?

ale przecież te drobniutkie ząbki na rysunku Makowskiego nie muszą wcale być oznaczeniem jakiegokolwiek grzebienia attykowego na murze lateralnym pałacu od strony dziedzińca. Wizerunek zamku zajmuje na ten panoramie pewnie kilka cm2, a te "ząbki" mogą znaczyć wiele, albo nie znaczyć nic. Wg mnie nie znaczą nic, bo jak popatrzymy na linie styku elewacji z dachami w przypadku np. fary grodzieńskiej czy kościoła bernardynów na tej samej panoramie, to i one w dużym zbliżeniu sprawiają wrażenie lekko rozedrganych. Pas otworów widocznych w tej samej elewacji poniżej korony murów, odcięty gzymsem, uznać należy za całą II nadziemną kondygnację (czy ta rekonstruowana w rysunkach jest w ogóle potwierdzona w lustracjach?), a nie za ściankę attykową, a to oznacza, że jeśli byśmy uznawali ząbkowanie za oznakę jakiegoś elementu budowli, to musiałby to być wyłącznie sam grzebień wystający ponad gzyms koronujący. Jednak ani pełna attyka - ze ścianką i z grzebieniem, jak i attyka polegająca wyłącznie na aplikacji samego grzebienia, nie mają w tej budowli sensu, co już Tomasz Ratajczak podkreślał: przed czym miałyby chronić, skoro nie dość, że mamy tu dach dwuspadowy, to jeszcze mówimy o elewacji skierowanej ku dziedzińcowi - ?
nie jestem w stanie aktualnie przypomnieć sobie żadnego przypadku obiektu rezydencjonalnego -zamku, pałacu, dworu, kamienicy - gdzie przy dwuspadowym dachu o klasycznym nachyleniu (a nie niewielkim, silnie spłaszczonym) i ujmujących go szczytach na krótszych bokach, wykonywano by jeszcze attykę w elewacji podłużnej. To nie miało uzasadnienia. Jedynym wyjątkiem byłyby krenelaże czy attyki krenelażowe, ale im czasem przynajmniej towarzyszyły chodniki między nimi, a podstawą dachu.

Łukasz, te attyki mam nadzieję są tylko taką rysunkową zabawą? Oni tego nie zbudują? Prawda...? Nic dodać, nic ująć do tego co napisał Jerzy.

_________________
Zakład Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej
Instytut Historii Sztuki UAM w Poznaniu

Pewnie Łukasz potwierdzi, że zagrożenie "że zbudują" jest duże. Uwagi Jerzego, co do analizy rysunku są bardzo zasadne. W ogóle Grodno jest ciekawym, aktualnym przykładem (do kolekcji innych oczywiście) na problematykę dokładności, czy też "dokładności" ikonografii i jej zbyt dosłownego traktowania. Zresztą Pan Tomasz, zapewne najlepiej z nas wie (na przykładzie Poznania oczywiście) do czego może prowadzić dosłowność w analizowaniu i przekładaniu na projekt niektórych elementów bardzo schematycznego rysunku.

To chyba nie tyle kwestia rysunku (będącego źródłem jak każde inne), co tego, kto go interpretuje

Dokładnie o to mi chodziło. Rysunek historyczny, jak każde inne źródło, powinien być poddany krytyce i możliwej obiektywizacji.

Jest takie zagrożenie. Przewidują to plany z lat 90. XX wieku autorstwa inż. Baczkowa (Baczkau'a), które są obecnie głównym punktem odniesienia przy realizacji prowadzonych w tym roku prac budowlanych. Wg projektu Baczkowa w 2018 roku m.in. nadbudowano ganek między pałacem i bramą i nadbudowano wieżę bramną o nieistniejącą nigdy wcześniej kondygnację, na której ma zostać umieszczony hełm w kształcie kuli. Na razie jednak jest nadzieja, że uda się namówić drugą stronę do wnikliwszego przebadania Pałacu Batorego, który w dużym stopniu zachował mury i podziały z 2 połowy XVI wieku i sporo ciekawych rzeczy można ustalić podczas profesjonalnych badań architektonicznych, mimo że obecnie szata zewnętrzna tego gmachu nie prezentuje się najlepiej po XIX wiecznej rosyjskiej przebudowie. Przebudowa Pałacu jest określana jako II etap, dlatego istotne jest żeby do czasu jego rozpoczęcia ustalić jak najwięcej detali, żeby można było mieć argumenty podczas negocjacji z projektantami.
Rysunek Pawła Tatarnikowa jest niezwiązany z projektem i miał na celu przede wszystkim pokazać inną lokalizację wejścia do Pałacu Batorego na Starym Zamku.

Czy ja dobrze Łukaszu zrozumiałem - planuje się przebudowę pałacu Batorego bez badań architektonicznych???

A w Poznaniu rzeczywiście aż nazbyt mocno przekonaliśmy się, co oznacza projektowanie "odbudowy" zamku w oparciu o schematyczną ikonografią, oraz stereotypowe wyobrażenie na temat wyglądu historycznego obiektu.

_________________
Zakład Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej
Instytut Historii Sztuki UAM w Poznaniu

Materiał o prac wykonywanych na zamku w Grodnie. Widać na nim m.in. kształt detali jakie mają być umieszczone na zamku:
https://www.youtube.com/watch?v=tD3tLIT ... Y-PcTzUHf0

Mam pytanie: czy podczas tych prac natrafiono na pozostałości stołpu z XIII w.?

_________________
Christophoros

Nie natrafiono. Badania mają charakter doraźny przy okazji prowadzonej budowy. Sam stołp jest lokalizowany w rejonie położonym między bramą a Pałacem Batorego lub pod bramą (to ostatnia koncepcja), ale tam na razie większych prac nie prowadzono.

Nowsze zdjęcia z placu budowy:

Attachment: 50288964_1978610042186816_264639181651705856_n.jpg [ 77.96 KiB | Przeglądane 15522 razy ]

Attachment: 50604611_1978610148853472_1653253815559782400_n.jpg [ 84.75 KiB | Przeglądane 15522 razy ]

Dzięki za odpowiedź. Jeszcze była hipoteza, że znajdował się na przeciwległym wzniesieniu Zamku Nowego. Szybko nie pojawi się okazja, aby znaleźć jego pozostałości.

_________________
Christophoros

Fragment projektu bramy wjazdowej na zamek.

Attachment: grodno brama.jpg [ 84.12 KiB | Przeglądane 14740 razy ]

Grodzieńskie Państwowe Muzeum Historyczno-Archeologiczne na Starym Zamku w Grodnie zaprasza do wzięcia udziału w "okrągłym stole" na temat „aktualnych kwestii odbudowy Starego Zamku”, które odbędzie się w dniu 15 listopada 2019 roku w Grodnie.

Języki spotkania to rosyjski, białoruski i polski.

Główne kierunki prac okrągłego stołu:
- zamek w Grodnie w czasach króla Stefana Batorego w źródłach pisanych i ikonograficznych.
- Badania archeologiczne na Starym Zamku w Grodnie.
- Nowe źródła dotyczące historii Starego Zamku
- Realizacja I części і projekt ІІ części – pro et contra

Miejsce obrad: Grodzieńskie Państwowe Muzeum Historyczno-Archeologiczne
Czas wygłoszenia referatu – 20 min.
Zgłoszenia referatów należy przysłać do 15 października.
Wystąpienia zostaną opublikowane w kolejnym numerze periodyku "Krajoznawcze zapiski".
Akces mogą składać naukowcy, architekci, pracownicy muzeów i archiwów, przedstawiciele instytucji edukacyjnych.
Komitet organizacyjny zastrzega sobie prawo do wyboru referatów oraz materiałów do publikacji w pracy zbiorowej.
Szczegółowe informacje zostaną przesłane uczestnikom w zaproszeniach.

Adres komitetu organizacyjnego:
Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей
вул. Замкавая, 20
230023 г. Гродна
Беларусь
e-mail: grodno_museum@tut.by
faks: +375 152 71-86-81
Koordynatorzy:
Sauczuk Alesia, zastępca dyrektora do spraw naukowych tel. +375 152 71-86-89
Cimoszyna Wolha, kierownik działu naukowo-metodycznego tel. +375 152 71-86-87

Formularz zgłoszeniowy poprzez link na stronie:

https://museum-grodno.by/be/event/15-li ... 9rZZp-o808

---
Proszę o przekazanie tej informacji osobom mogącym być ewentualnie zainteresowane wzięciem udziału w tym spotkaniu.

Attachment: okragly stol zamek Grodno listopad 2019.gif [ 158.77 KiB | Przeglądane 13598 razy ]

Interesująca propozycja, ale jak rozumiem skierowana raczej do osób zaangażowanych w bieżące prace na zamku? Wybierasz się tam?

_________________
Zakład Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej
Instytut Historii Sztuki UAM w Poznaniu