Tytuły

ZAMKI W POLSCE

Forum miłośników zamków (zał. 2006)



Utwórz nowy temat Odpowiedz w temacie  [ Posty: 1 ] 
Autor Wiadomość
PostNapisane: 2010-06-10 16:59 
Offline
Avatar użytkownika

Dołączył(a): 2008-05-30 05:14
Posty: 3045
Lokalizacja: Wrocław
Image
"Atlas historyczny miast polskich", tom IV, zeszyt 9 - "Legnica",
praca zbiorowa pod red. Marty Młynarskiej-Kaletynowej, Wrocłąw - maj 2010, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ilość stron części tekstowej: 50
Ilość plansz: ?
Oprawa: miękka
Wymiar: 340x490 mm
EAN: 9788322930779
ISBN: 978-83-229-3077-9

Wrote:
Atlas historyczny Legnicy jest dziewiątym zeszytem ukazującym się w tomie IV: Śląsk polskiej części realizowanego od roku 1993 projektu, mającego na celu udokumentowanie dziejów wszystkich większych europejskich ośrodków miejskich, realizowanego pod patronatem Międzynarodowej Komisji Historii Miast.
Legnica od wczesnego średniowiecza stanowiła jeden z najważniejszych ośrodków gospodarczych i politycznych Śląska. Położona na skrzyżowaniu wielkich międzynarodowych szlaków handlowych (równoleżnikowego - z Węgier, Rusi i Małopolski na Łużyce i do Europy Zachodniej, oraz południkowego - z Czech do Wielkopolski i na Pomorze), od początku XIII wieku stanowiła jedną z ważniejszych siedzib Henryka Brodatego, a od połowy tego stulecia funkcjonowała przez kilka wieków (do roku 1675 - końca linii Piastów śląskich) w charakterze bogatej stolicy piastowskiego księstwa, z pięknym renesansowym zamkiem, silnie ufortyfikowanej (ze względu na niebezpieczeństwo tureckie w początku XVI wieku) i nawet z (niezrealizowanymi) ambicjami uniwersyteckimi (1525-1529).
Po kilkudziesięcioletnim epizodzie habsburskim (1675-1740) nastała epoka pruska, która zapisała się przede wszystkim szybkim rozwojem (po rozebraniu średniowiecznych fortyfikacji - tego gorsetu krępującego co większe ówczesne miasta). W XIX wieku wyrosła Legnica na piękne miasto, będące ośrodkiem władz administracyjnych (stolica rejencji), drobnego przemysłu i ogrodnictwa (w ogórki i kapustę zaopatrywała Niemcy od Górnego Śląska po Berlin), dużego garnizonu (m.in. z lądowiskiem dla sterowców!) i bogatych rentierów, którzy chętnie osiadali na starość w tym "największym mieście-ogrodzie wschodnich Niemiec", od roku 1841 organizującego słynne w całych Niemczech wystawy kwiatów.
W roku 1945 spalona tylko w 23% (bo zdobyta bez walki, a zniszczona już przez zwycięzców), była przez chwil parę stolicą Dolnego Śląska, przez 45 lat "Małą Moskwą", a od pięćdziesięciu jest "stolicą polskiej miedzi". Atlas Legnica opowiada o wszystkich tych epokach i wydarzeniach.

Moja wypowiedź z elementami recenzji/oceny pewnych fragmentów tego zeszytu "Atlasu...":
[ w odpowiedzi na zapytanie Łukasza: "Czy jest tam może plan zamku odbiegający od tego co znamy ze starszych propozycji rozplanowania zamku wg Rozpędowskiego, np. tego publikowanego przez Chorowską w "Rezydencjach średniowiecznych na Śląsku"?" ]:
Nie, plan zamku zasadniczo nie różni się od tego co pokazano do tej pory. Popełniono zresztą parę błędów na tej planszy w postaci braków w legendzie: nie wszystkie oznaczenia są wyjaśnione. Krzyżykami ( chyba w czterech czy pięciu miejscach ) zaznaczono miejsca archeologicznego potwierdzenia resztek wału, zaznaczono rekonstruowany przebieg wału, ale nie podano ( na planie, nie wiem jak to wygląda w artykule 'archeologicznym' Czesława Lasoty ani w artykule 'zamkowym' Rozpędowskiego ) rozróżnienia między fazami grodu: dotychczas bowiem mowa była o dwóch jego fazach, wcześniejszej z XI czy wczesnego XII wieku ( tą właśnie zaznaczono, opisując ją po prostu jako 'wał' ), i późniejszej, z późnego XII czy 1 poł. XIII w., równoczesnej lub niewiele wcześniejszej w stosunku do pierwszego zamku ( tą właśnie zaznaczono na opublikowanym przez Guerquina w 'Zamkach polskich' planie, ta faza widnieje też bodajże na wzorcowych dla opracowania Guerquina planach z artykułów Rozpędowskiego, zawartych w Kwartalniku Architektury i Urbanistyki z lat 60-tych ). Tak więc nie wiem o co chodzi.
Zaznaczono resztki jakichś murów na dziedzińcu, na północ od palatium, ograniczone murem biegnącym od tzw. wieży lubińskiej - i całość terenu między nimi ( to jest między murem interpretowanym dotychczas jako obwodowy, odchodzący od wieży bramy Lubińskiej, aż do leżących na południu kilku tajemniczych, rozsianych urywków muru, zaszrafowano w określony sposób, ale nie opisano co to oznaczenie ma symbolizować? Czy teren, na którym odkrywca zamku domyśla się w pół wieku po odkryciach jakiegoś drugiego domu zamkowego? Czy teren jakiegoś bardziej intensywnego osadnictwa czy potencjalny obszar istnienia jakichś towarzyszących palatium zabudowań? W legendzie i na planszy nie znajdziemy na te pytania odpowiedzi, trzeba zaglądnąć więc do tekstu, a ja na niego zerknąłem tylko.
Inną nowością jest zaznaczenie na planie w dość dokładny sposób murów dzieła poprzedzającego bramę Lubińską od północy i zaliczenie go do epoki gotyku, bez sprecyzowania tego datowania niestety. Obiekt ten, znany z ikonografii, miał kształt wydłużony i posiadał wieloboczne zamknięcie ( chyba w kształcie połowy ośmioboku [ to jest ściana podłużna wschodnia, cztery boki ośmioboku, i ściana podłużna zachodnia ] - tyle, że ustawionego tak, że na osi, na czole frontowym, było 'ostrze' - załamanie między dwoma bokami - co czyni z tej budowli dość osobliwe założenie. Konsternację pogłębia fakt, że czołowa część dzieła jest wyodrębniona murem poprzecznym i ma znacznie grubsze mury niż mury boczne - podłużne. Zatem co? Kaplica z fazy gotyckiej? Ikonografia mogła by na to wskazywać, ale przeczy temu dość nietypowa konstrukcja, orientacja na północ i owo nieuzasadnione raczej w przypadku funkcji sakralnej ( no chyba, że postawimy tezę o dwukondygnacyjności absydy czy w ogóle o istnieniu jakiejkolwiek dwukonsygnacyjności ) pogrubienie murów od czoła. Zatem basteja. No świetnie, tylko dlaczego zaznaczono ją jako gotycką, skoro otaczające zamek fortyfikacje bastejowe z początku XVI w., murowano-ziemne, zaznaczono jako nowożytne, na inny kolor - a wszystko się dzieje na tym samym planie! Wypada z tego małe zamieszanie i nieporozumienie. Nie wiem czy jego wyjaśnienie znajdziemy w tekście, mam wielką nadzieję, że tak.


Góra
 Zobacz profil  
 
Wyświetl posty nie starsze niż:  Sortuj wg  
Utwórz nowy temat Odpowiedz w temacie  [ Posty: 1 ] 


Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 20 gości


Nie możesz rozpoczynać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz edytować swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz dodawać załączników

Szukaj:
Skocz do:  
cron
Powered by phpBB® Forum Software © phpBB Group
Translated by phpBB3.PL