ZAMKI W POLSCE

Zamek na otoczonym z trzech stron jeziorem półwyspie zbudował Jan Tarnowski, który obwarował także miasto. O warowni zbudowanej nad Seretem, dopływem Dniestru Fryzyjczyk Ulryk Werdum w Dzienniku podróży pisał: Zamek położony na północnym- zachodzie od miasta posiadał dość spore budynki postawione z kamienia w stylu włoskim. Wieże i wybudowane mury otaczały zamek od południowego zachodu, nawet od strony jeziora.

Po rodzinie Tarnowskich posiadaczami zamku byli Ostrogscy, ponieważ Zofia, córka hetmana Jana Amora Tarnowskiego wyszła za mąż za ks. Konstantego Wasylego Ostrogskiego, a po nich w 1636 r. Zamoyscy, gdyż Tomasz Zamoyski, kanclerz wielki koronny ożenił się z Katarzyną Ostrogską. Do 1675 roku zamek nie został przez nikogo zdobyty. Dopiero zdołała go opanować armia turecka dowodzona przez Ibrahima paszę. Maria Kazimiera d’Arquien, małżonka króla Polski Jana III Sobieskiego, wniosła Tarnopol do rodziny Sobieskich po długim sporze z Koniecpolskimi, który w 1690 w trybunale lubelskim na jej korzyść został rozstrzygnięty. Przedstawiciele rodu Sobieskich - następni posiadacze - odbudowali obiekt, w którym zamieszkała Maria Kazimiera d’Arquien, a po niej królewscy synowie: Konstanty Sobieski i Jakub Ludwik Sobieski, który po śmierci matki w 1716 był ostatnim dziedzicem Tarnopola z Sobieskich i sprzedał miasto ze zamkiem hetmanowi wielkiemu koronnemu Józefowi Potockiemu. Według innych danych następny właściciel zamku, hetman wielki koronny Józef Potocki w 1742 odkupił Tarnopol od Michała Kazimierza Radziwiłła Rybeńki, któremu Maria Karolina Sobieska, córka Jakuba Ludwika, zapisała cały swój majątek. Po rozbiorach Polski posiadaczem obiektu byli Korytowscy herbu Mora.

W 2017 na terenie wokół zamku przeprowadzono badania wykopaliskowe oraz odnaleziono m.in. zamkowe ścianę zachodnią a węgiel południowo-wschodni, artefakty pochodzące z wieków XIV–XX

Położony nad rozległym stawem, zachował prawie w zupełności swe dawne kształty. Był to budynek rozległy, kilkupiętrowy, z wieżami po obu stronach, różniący się od zwykłych zamków odrębną strukturą, miał bowiem kształt warowni, którą Włosi nazywają >casaforte<. Z murów zamkowych pozostały dwa słupy, zwane pylonami, z ciosanego kamienia, tworzące niegdyś główną bramę. Przez środek każdego wiodła mała furtka na dziedziniec zamkowy. Na słupach znajdowały się wykute herby Potockich i Korytowskich - Mora i Ostoja oraz kule i głowy lwów. Pod zamkiem miały się rozciągać bardzo długie, murowane lochy. Trzypiętrowy zamek otoczony był murem a od miasta oddzielony suchą fosą i ziemnym wałem z palisadami. W rogach murów stały obronne baszty zaopatrzone w strzelnice. W wałach, na dwóch poziomach, znajdowały się kazamaty. Do zamku można było wjechać przez most zwodzony i wieżę bramną, która była murowana i miała jedno piętro.
Pałac
Na początku XIX w. Franciszek Korytowski przebudował zamek na pałac. W jego okolicy postawił też kolejny budynek nazwany nowym zamkiem. Całość została otoczona murem. Ostatnim posiadaczem obiektu był Jerzy Michał Turkułł, który odstąpił zamek gminie. W trakcie I wojny światowej w warowni koszarowała armia carska, która opuszczając obiekt podpaliła go. W czasach obecnych zabytek jest odrestaurowany. Zachowało się skrzydło mieszkalne wysokie na dwa piętra, położone od strony miasta i kazamaty widoczne od strony stawu.