ZAMKI W POLSCE

Zbrzyź (dawniej Brzezie, inne warianty nazwy: Zbrzezie, Zabrzezie, Nowe Brzezie) (ukr. Збриж) - miejscowość na rzeką Zbrucz. Obecnie podzielona rzeką Zbrucz na część leżącą w Rejonie borszczowskim (do 17 września 1939 roku w Polsce) i część leżącą w Rejonie czemerowieckim (do 17 września 1939 w ZSRR).

Pierwotnie znajdowały się tu dwie wsie Charzowce i Jarosław Stary. W 1646 roku król Władysław IV wydał przywilej na lokowanie tu na prawie magdeburskim miasta o nazwie Nowe Brzezie przez kasztelana halickiego i starosty skalskiego Stanisława Lanckorońskiego z Brzezia. W 1672 roku opisane jako miasteczko w województwie podolskim. Dawniej należało do Gostyńskich, a potem do rodu Tarłów. W pobliżu Zbrzyzia znajdował się zamek (nad rzeką), kościół i klasztor księży Kapucynów zbudowany w 1744 roku przez starostę gostyńskiego Adama Tarło. Klasztor został opasany murem w kształcie toporu (od herbu Tarły). Od 1785 roku zakonnicy utrzymywali parafię w tej miejscowości. W ołtarzu znajdował się obraz Smuglewicza. Po 1830 roku w ramach represji po powstaniu listopadowym tutejszy kościół katolicki przerobiono na cerkiew prawosławną. Istniał tu także kościół św. Antoniego i Nepomucenta zbudowany w 1842 roku z 5 obrazami Smuglewicza.