trochę materiału ilustracyjnego by się tu przydało. Oto dwie ilustracje z pewnego artykułu z tomu "Sztuka około roku 1600" ( wspaniała rzecz - polecam wszystkim )
- fotografia stanu z lat 60-tych zdaje się, przed rekonstrukcją ( czy kreacją ) hełmów wieżyczek narożnych
- rzut założenia ( dwór Rafała zaznaczono na czarno, reszta murów to późniejsze dodatki, kościół Karmelitek znajduje się na lewo, niestety niemądrym posunięciem była publikacja tego planu bez skali; zdaje się jednak, że Miłobędzki w swym wiekopomnym dziele publikuje trochę informacji na temat tej budowli wraz z pomiarem i chyba dawną ikonografią - tak czy inaczej warto poszukać i dołączyć tu jeszcze trochę materiałów )
Dwór ten jest mi bliski z dwóch powodów:- bo jest w Lublinie, a poza tym mi się podoba
- bo był dworem Rafała Leszczyńskiego czyli właściciela mego miasta rodzinnego
Jeżeli chodzi o formę - nie jest to jakiś ewenement w mej opinii ani w skali Polski ani też w skali Europy. Takich budowli w 2 poł. XVI i 1 poł. XVII w. powstawało od groma i to zarówno we Francji, w Badenii-Wirtembergii, Bawarii, Meklemburgii, Szlezwiku-Holsztynie, Danii, na Pomorzu jak i na Śląsku, w Czechach, na obszarze Austrii , historycznych Węgier ( Słowacja, Siedmiogród ) jak i Polski. Pewne nowatorstwo może się natomiast kryć w specyficznym układzie wnętrz.
Inspiracje co do formy, modelu gmachu były tu dwojakiego rodzaju - bądź od architektury średniowiecznej, od donżonów francuskich czy wczesnych tamtejszych dworów zamkowych o czterech narożnych wieżyczkach bądź od architektury włoskiego renesansu. Ciężko chyba rozdzielić komponenty obu źródeł, wskazać które z nich było ważniejsze ale w tym kierunku chyba powinny iść badania. na ile było to przyswojenie sobie nowatorskich form włoskich a na ile kontynuacja średniowiecznego myślenia o siedzibie szlacheckiej, na ile odwoływano się do tych wzniosłych zachodnioeuropejskich tradycji zamkowych.
Warto wspomnieć, że wśród rezydencji Leszczyńskich nie jest to odosobniony przypadek tego rodzaju rozwiązania: wspomnieć wypada Gołuchów ( zapewne ok. 1560 - sugestie Kąsinowskiej jakoby obiekt ten pochodził jeszcze z XV stulecia są mym zdaniem chybione całkowicie ) jak też domniemaną pierwszą fazę zabudowy Baranowa Sandomierskiego - czyli skrzydło zachodnie obecnego pałacu z dwiema minimum ( nie wykluczone, że też z czterema ) basztami na narożach. Wspomnę też, że ten popularny model siedziby szlacheckiej czy magnackiej Leszczyńscy zrealizowali w świetle przekazów historycznych także w swej głównej rezydencji - w Lesznie. Miał się tam wznosić czteroskrzydłowy 'zamek' z narożnymi wieżami. Obiekt nie zachował się - przetrwało jedynie jedno jego skrzydło, bez wież, zupełnie przebudowane ale prawdopodobnie sięgające swymi początkami przełomu XVI i XVII w.
Lata budowy - 1619-23, wykonawca - murator lubelski Jakub Balin ( zm. 1623 ); czy Balin był także autorem projektu? trudno powiedzieć.