ZAMKI W POLSCE

Zastanawia mnie czy dwór Rafała Leszczyńskiego w Lublinie posiadał jakieś cechy obronne czy też może podobnie jak bardzo do niego podobny "zamek Ujazdowski" w Warszawie miał charakter wyłacznie rezydencjonalny.

Czy ktoś wie jak wygląda jego wnętrze, dziedziniec (jeśli jest)?

Mam też pytanie o pierwotne pokrycie dachowe. W tej chwili jest na nim blacha ale to chyba w czasach jego budowy nie był materiał powszechnie stosowany na takich obiektach. Znacznie późniejszy "Pałac pod Blachą" w Warszawie był przecież ewenementem - stąd nazwa.

Dziedzińca nie ma. To prostokątny budynek z alkierzami na narożach. Środkiem, wzdłuż dłuższej osi, biegnie korytarz. Cechy obronne racje wyłącznie symboliczne, jak później w Kielcach, czy nieco później w przytoczonym przez Ciebie Zamku Ujazdowskim.
Co do dachu: na "Pożarze miasta Lublina" z 1719 roku, który wisi u lubelskich dominikanów, dach jest brązowy - tak jakby ten budynek, przedstawiony tam zresztą bardzo schematycznie i nie dokładnie, był wówczas kryty strzechą, co oczywiście jest bardzo możliwe
Pozdr.

Tak dla porządku to mówimy o dworze obronnym - wzorowanym na zamku w Baranowie - Rafała Leszczyńskiego, który umieścił w nim zbór kalwiński (obecnie klasztor Karmelitów Bosych)?

_________________
Nie działa: http://www.panoramio.com/user/2010046
Nie działa: www.zamki-mazowsza.turystyka.net
I wszystko co robiłem w temacie zamków od 1997 znikło z sieci.

To jak jest faktycznie z tym dworem? Miał on cechy obronne tylko symboliczne czy był faktycznie dworem obronnym? Rok budowy z tego co juz znalazłem to 1623 rok, ten okres jest juz raczej schyłkiem tego typu budowli więc bardziej prawdopodobne wydaje mi się wzorowanie.


(znajduje się na ul. Świętoduskiej, za kościołem św. Józefa)

Dlaczego miałaby to być strzechą a nie gont? Taki duży obekt mógł być kryty strzechą? W dodatku na terenie miasta gdzie łatwo o pożar?

Co do Kielc to tamtejszy pałac był otoczony murem z niewielkimi bastionami- właściwie bardziej o znaczeniu symbolicznym a jeżeli już to tylko mającymi znaczenie lokalne. W dodatku pałac w Kielcach wg wzmianek był pokryty kiedyś dachówką (obecnie blachą).

Zamek ujazdowski też jest ciężko wyobrazić sobie bez dachówki w XVII wieku.

Mógł być i gont. Zresztą gont się niewiele gorzej pali, a obraz jak sam tytuł wskazuje, przedstawia pożar
Dwór rozpoczęto w 1619 roku i jeśli chodzi o sześcioboczne alkierze to chyba najwcześniejszy taki przykład w Polsce oprócz pobliskiej Dąbrowicy. Z tego co mi wiadomo umocnień dookoła, jak np. Kielce, nie posiadał. Nie jest wzorowany na Baranowie Sandomierskim - nie wiem, kto to wymyślił - niestety rozprzestrzeniło się w przewodnikach i tak też napisano na tablicy informacyjnej przy kościele karmelitek (obecnie karmelitów). Jedyny związek z Baranowem to właściciel, Rafał Leszczyński. We dworze jest klasztor karmelitów - widać go dobrze od ulicy Karmelickiej, a jeszcze lepiej od Staszica.
http://forum.gazeta.pl/forum/72,2.html? ... a=31326998
Pozdr.

Dodane po 57 sekundach:

Aha, hełmy wież z lat 70tych XX wieku, wcześniej alkierze były kryte płaskimi, wtórnymi daszkami. Jakie były oryginalne - chyba nikt nie wie.
Pozdr.

Dlaczego nie dachówka? Pałac w Kielcach miał dachówkę od lat 60-ych XVII wieku.

Trochę podobne do Ujazdowa te zwieńczenia wież. Całkiem niezłe jeśli to produkt z czasów Gierka Ciekawie by wyglądały zwieńczenia podobne do tych kieleckich

hmmm,
co to za paskudne latarnie w pobliżu? Te kulki to nawet w Katowicach straszą. A te anteny po prawej za dworem? A drzewa centralnie przed fasadą? Dokładnie jak w Kielcach gdzie jacyś "fachowcy" posadzili dwa wielkie świerki.

Tak przy okazji to chyba muszę wybrać się w końcu do Lublina, bo to zupełnie nieznane mi rejony.

Anteny za klasztorem to klinika stomatologiczna, kolejny produkt czasów Gierka:-)
O drzewa pytaj karmelitów - to ich teren - moim zdaniem powinni to oczyścić.
A do Lublina wybrać się warto: 32 zabytkowe kościoły, 5 zabytkowych cerkwi, dworów i pałaców kilkadziesiąt (miejscowi rzadko wiedza, że to dawne pałace i dwory magnackie...) o kamienicach, i wielu innych zabytkach nie wspominając.
Pozdr. i zapraszam!
Jakbyś się wybiera, to daj znać - oprowadzę Cię tu i ówdzie (to zresztą również do wszystkich - jakby ktoś nie znający Lublina wybierał się - chętnie służę pomocą merytoryczną

Ok, trzymam za słowo. Jakby co to ja chętnie oprowadzę po zamkach, pałacach i dworach Katowic

Z tego co pamiętam, to krycie strzechą upowszechniło się wbrew pozorom dość późno - dopiero z wprowadzeniem kosy i zbieraniem słomy z pola. Nie pamiętam gdzie to ostatnio wyczytałem, ale w zasadzie wszelkie budowle ze strzechą sprzed okresu późnego średniowiecza należy włożyć między bajki. Niestety nie powiem kiedy dokładnie sierp zastąpiono kosą.

_________________
Nie działa: http://www.panoramio.com/user/2010046
Nie działa: www.zamki-mazowsza.turystyka.net
I wszystko co robiłem w temacie zamków od 1997 znikło z sieci.

Do Lukasza: również trzymam za slowo
Do Hiupa: różnie w różnych miejscach, na różnym gruncie, w zależnosci od tego, jak dużo zwierząt trzymano i jakie było zboże.
Pozdr.

Wiadomo coś może? Czy ktoś zna odpowiedź na to pytanie?

W sensie ścisłym nie miał. Elemensty obronne są w tym przypadku pozorne, związane z rycerską ideologią.
Pozdr.

trochę materiału ilustracyjnego by się tu przydało. Oto dwie ilustracje z pewnego artykułu z tomu "Sztuka około roku 1600" ( wspaniała rzecz - polecam wszystkim )
- fotografia stanu z lat 60-tych zdaje się, przed rekonstrukcją ( czy kreacją ) hełmów wieżyczek narożnych
- rzut założenia ( dwór Rafała zaznaczono na czarno, reszta murów to późniejsze dodatki, kościół Karmelitek znajduje się na lewo, niestety niemądrym posunięciem była publikacja tego planu bez skali; zdaje się jednak, że Miłobędzki w swym wiekopomnym dziele publikuje trochę informacji na temat tej budowli wraz z pomiarem i chyba dawną ikonografią - tak czy inaczej warto poszukać i dołączyć tu jeszcze trochę materiałów )




Dwór ten jest mi bliski z dwóch powodów:
- bo jest w Lublinie, a poza tym mi się podoba
- bo był dworem Rafała Leszczyńskiego czyli właściciela mego miasta rodzinnego
Jeżeli chodzi o formę - nie jest to jakiś ewenement w mej opinii ani w skali Polski ani też w skali Europy. Takich budowli w 2 poł. XVI i 1 poł. XVII w. powstawało od groma i to zarówno we Francji, w Badenii-Wirtembergii, Bawarii, Meklemburgii, Szlezwiku-Holsztynie, Danii, na Pomorzu jak i na Śląsku, w Czechach, na obszarze Austrii , historycznych Węgier ( Słowacja, Siedmiogród ) jak i Polski. Pewne nowatorstwo może się natomiast kryć w specyficznym układzie wnętrz.
Inspiracje co do formy, modelu gmachu były tu dwojakiego rodzaju - bądź od architektury średniowiecznej, od donżonów francuskich czy wczesnych tamtejszych dworów zamkowych o czterech narożnych wieżyczkach bądź od architektury włoskiego renesansu. Ciężko chyba rozdzielić komponenty obu źródeł, wskazać które z nich było ważniejsze ale w tym kierunku chyba powinny iść badania. na ile było to przyswojenie sobie nowatorskich form włoskich a na ile kontynuacja średniowiecznego myślenia o siedzibie szlacheckiej, na ile odwoływano się do tych wzniosłych zachodnioeuropejskich tradycji zamkowych.
Warto wspomnieć, że wśród rezydencji Leszczyńskich nie jest to odosobniony przypadek tego rodzaju rozwiązania: wspomnieć wypada Gołuchów ( zapewne ok. 1560 - sugestie Kąsinowskiej jakoby obiekt ten pochodził jeszcze z XV stulecia są mym zdaniem chybione całkowicie ) jak też domniemaną pierwszą fazę zabudowy Baranowa Sandomierskiego - czyli skrzydło zachodnie obecnego pałacu z dwiema minimum ( nie wykluczone, że też z czterema ) basztami na narożach. Wspomnę też, że ten popularny model siedziby szlacheckiej czy magnackiej Leszczyńscy zrealizowali w świetle przekazów historycznych także w swej głównej rezydencji - w Lesznie. Miał się tam wznosić czteroskrzydłowy 'zamek' z narożnymi wieżami. Obiekt nie zachował się - przetrwało jedynie jedno jego skrzydło, bez wież, zupełnie przebudowane ale prawdopodobnie sięgające swymi początkami przełomu XVI i XVII w.
Lata budowy - 1619-23, wykonawca - murator lubelski Jakub Balin ( zm. 1623 ); czy Balin był także autorem projektu? trudno powiedzieć.

U Miłobędzkiego jest tylko plan koscioła karmelitek, bez reszty zespołu.
Hełmy wież były ewidentnie wzorowane na Ujazdowie i Kielcach.

Jeśli chodzi o pierwszą fazę rezydencji w Baranowie Sandomierskim to była nią wieża z zapewne XV w. Baranowskich. Pod koniec XV w. staje się własnością Kurozwęckich, a następnie po 1518 r. zostaje własnością Górków. W 1569 r. Stanisław Górka sprzedaje Baranów Rafałowi (V) z Leszna.
Ale to tak na marginesie, bo wiadomo że nie o to chodziło w poście.

Tak kontynuując rozważania: zapoznawszy się z krótkim życiorysem Balina ( w tym samym artykule, z tomu "Sztuka około 1600" ) wygląda na to, że ten budowniczy z powodzeniem mógłby być także projektantem naszego dworu. Jednakże fakt, że był komaskiem nie przesądza włoskich inspiracji.

Maj' 2019 - trudny do sfotografowania