Postanowiłem zaproponować taki ogólny wątek: chciałbym by służył on gromadzeniu informacji na temat nazewnictwa jak i wyglądu dawnych kuchni, kominków i pieców w budownictwie średniowiecznym oraz wczesnonowożytnym.
Zacznę od pewnego wątku terminologicznego:
SZORSZTYN
Występujący dość często w opisie zamku grudziądzkiego z 1565 r. „szorsztyn” to generalnie komin, w przekazie tym jednak, podobnie jak w innych tego typu, oznacza on kominek ogrzewający pomieszczenia. Ów termin, tak jak to często się zdarza w dawnej jak i współczesnej polszczyźnie, jest spolszczeniem niemieckiego pojęcia „der Schornstein”, będącego jedną z czterech form słowa ‘komin’, używaną w odniesieniu do szerokiej grupy typowych kominów, ale też funkcjonującą w dziedzinie geografii fizycznej ( pozostałe formy to: 2 - klasyczne „der Kamin”, najczęściej stosowane na kominek we wnętrzach, służący ogrzewaniu, posiadający otwarte palenisko; 3 - „der Schlott” – jest to ogólnie rzecz biorąc każdy kanał, mówiono tak np. na spusty regulujące poziom wody w zamkowych fosach, jednak najczęściej chyba mianem tym opisuje się w niemieckiej literaturze fachowej potężne piramidalnie zwieńczone, zwężające się ku górze kominy czy okapy kuchenne ( "der Rauchfang" ) nad obszernymi piecami bądź paleniskami kuchni zamkowych; 4 – „die Esse” – to słowo określa przeważnie kanał odprowadzający dym ( odpływ, spust ) a także piec, w tym piec kużniczy ).
Polecam poniższe linki:
1. O szorsztynie
http://www.bkge.de/polnisch/szorstyn.pdf
Wrote:
SZORSTYN subst. m., ab 1605; auch szorstin, szorsztyn; ‘Schornstein,
Rauchloch’ – ‘komin, dymnik’: 1596–1613 Volck Dict, Puz Szortin, ex
Germ[anico]. Caminus. ◦ 1690 Woyna Comp (obs. usw.) 155, Puz
Szortyn – wyraz ze słowniczka zatytułowanego: “Vocabula Polonica
obsoleta, barbara et inusitata”. ◦ [LBel.] 1780 Włodek Sł . (daw. zaniedb.),
May Szortyn – komin w izbie dla ogrzania lub wiatła. ◦ [arch.] vor 1861
Swil Nie zawiścili mu Polacy kasztelaństwa w tym grodzie, przyczepionym
jak komin, czyli znany i u nas szorsztyn niemiecki. – Cn, Tr, L, Swil, Sw
sowie Ban (obs.). _ Var: szorstin subst. m., [hapax] 1596–1613 Volck Dict,
Puz; szorstyn subst. m. – Cn, Tr**, L, Swil, Sw (m.u.) sowie Ban
(obs.); szorsztyn subst. m., [hapax] vor 1861 Swil – Swil (m.u.), Sw
(m.u.). _ Etym: nhd. Schornstein subst. m., ‘Rauchfang’, Gri. _ Konk:
komin(ek) subst. m., bel. seit 1395, Stp, zuerst geb. Mącz. ❖ Da bereits
Włodek Sł, May das Wort als veraltet bezeichnet, wird es sich beim Beleg
aus Swil (s.o.) wohl um ein Zitat aus einem historischen Werk handeln.
2. O znaczeniu hasła „Schlott” – str. 1541
http://books.google.de/books?id=YT0QAAA ... &q&f=false
3. O wszelkich powyższych określeniach na komin – str. 166:
http://books.google.de/books?id=niQ-AAA ... &q&f=false
Co ciekawe właśnie od wyrazu „der Schornstein” pochodzi współczesna nazwa zamku i miejscowości Czorsztyn. Szerzej o tej sprawie - patrz w wątku o tym obiekcie:
http://zamek.mojeforum.net/temat-vt3055 ... =czorsztyn