ZAMKI W POLSCE

Rafał Eysymontt
Kod genetyczny miasta.
Średniowieczne miasta lokacyjne Dolnego Śląska na tle urbanistyki europejskiej

170 x 240 mm, 752 str.
oprawa twarda
„Kod genetyczny ...” to wynik wieloletnich badań autora interesującego się średniowieczną urbanistyką w Euro-pie. Rafał Eysymontt jest historykiem sztuki, stąd jego przeświadczenie, że miasto średniowieczne, nie tylko jako zbiór poszczególnych obiektów, ale również jako całość, jest tworem podlegającym analizie estetycznej. Podstawowe elementy składowe miasta średniowiecznego rozumianego jako dzieła sztuki, a także wybrane planowe lokacje europejskie, scharakteryzowane są w pierwszej części książki. Stanowi to punkt odniesienia do analizy 78 wybranych przykładów miast lokacyjnych z terenu Dolnego Śląska, które zawiera część druga, katalogowa. Całość jest bogato ilustrowana planami i fotografiami, spośród których wyróżniają się, publikowane często po raz pierwszy, unikatowe mapy topograficzne i fotografie lotnicze. Książka może być doskonałym źródłem informacji i przewodnikiem zarówno dla specjalistów (urbanistów, historyków sztuki, architektów, konserwatorów) jak i dla amatorów i miłośników turystyki historycznej.
Spis treści
1. Wstęp 9
2. Miasto jako trwanie ... 17
2.1. Powstanie i trwanie ... 20
2.2. Epoki stylowe a stylistyka miasta .. ......... .. 27
3. Granice terytorialne opracowania ... 32
4. Geografia lokacji ... 36
5. Warunki historyczne lokacji 43
6. Prawne podstawy urbanizacji na Śląsku … 47
7. Parcela i parcelacja w lokacjach europejskich .. . 52
7.1. Wielkość parceli …. 54
7.2. Parcela na Śląsku i w Europie Środkowej … 55
8. Miasto jako przedmiot badań historii sztuki ... 62
9. Miasto idealne — model i powtórzenia … 66
9.1. Kompozycja idealnego miasta średniowiecznego … 69
9.2. Krzyż i okrąg ... 70
9.1.2. Ring, circulus ... 72
9.3. Oś, droga … 74
10. Trójwymiarowe elementy konstytutywne miasta … 76
10.1. Wieża … 76
10.2. Kościół, klasztor, szpital … 82
10.2.1. Usytuowanie kościoła … 85
10.2.2. Dominacja kościoła parafialnego nad miastem … 86
10.2.3. Usytuowanie założeń klasztornych i szpitali … 90
10.3. Kaplice w murach miejskich … 97
10.4. Synagogi, osiedla żydowskie ... 97
10.5. Zamek … 103
10.6. Podcienia … 109
10.7. Fortyfikacje ... 116
11. Materiał kartograficzny … 121
12. Kształt miasta lokacyjnego w Europie … 124
12.1. Miasta Zähringerów … 126
12.1.1. Plany miast … 130
12.1.2. Freiburg I Villingen w świetle badań archeologicznych i architektonicznych ... 132
12.1.3. Parcelacja ... 133
12.1.4. Geometryczna kompozycja miast Zähringerów … 136
12.1.5. Źródła idei miast zähringerowskich … 138
12.1.6. Wnioski … 139
12.2. Francja … 139
12.3. Włochy … 144
12.4. Dalmacja … 154
12.5. Hesja … 157
12.6. Marchia Miśnieńska - Saksonia, Turyngia, Łużyce … 164
12.7. Dolna Marchia — Brandenburgia ... 17
12.8. Pomorze Zachodnie … 177
12. 9. Austria … 180
12.10. Czechy i Morawy … 182
13. Przyczyny planowania regularnego … 192
14. Chronologia i kształt lokacji europejskich wobec fenomenu Śląska … 195
Przypisy do stron 9—199 … 200

KATALOG WYBRANYCH MIAST
Wstęp … 239

Bierutów … 243
Boguszów ... 246
Bolesławiec ... 248
Bolków … 252
Brzeg ... 257
Bystrzyca … 265
Bytom Odrzański … 270
Chełmsko … 274
Chocianów ... 277
Chojnów ... 278
Dobromierz ... 282
Duszniki … 284
Dzierżoniów … 290
Głogów … 296
Głuchołazy ... 302
Góra … 307
Grodków … 311
Gryfów … 314
Jawor ... 320
Jelenia Góra … 326
Kamienna Góra … 333
Kąty Wrocławskie … 337
Kłodzko ... 343
Kożuchów … 347
Krosno Odrzańskie … 350
Lądek Zdrój ... 354
Legnica … 358
Leśna … 370
Lewin Brzeski …373
Lubań … 375
Lubawka … 381
Lubin … 384
Lubomierz … 388
Lwówek … 392
Mieroszów ... 395
Milicz … 401
Mirsk … 411
Namysłów … 416
Niemcza … 421
Nowa Ruda … 428
Nowe Miasteczko ... 434
Nowogrodziec … 436
Nowogród Bobrzański … 439
Nysa … 442
Oleśnica … 455
Oława … 461
Otmuchów … 468
Paczków … 471
Polkowice … 476
Prochowice … 478
Prusice … 482
Przemków … 485
Radków ... 487
Rudna ... 492
Sobótka … 494
Strzegom … 497
Strzelin.. . 506
Szprotawa ... 512
Ścinawa … 515
Środa Śląska … 517
Świdnica ... 524
Świebodzice … 533
Świerzawa … 538
Trzebnica … 541
Wałbrzych … 547
Wiązów … 551
Wińsko … 558
Wleń … 561
Wołów … 563
Wrocław … 567
Zawidów … 575
Ząbkowice Śląskie… 579
Zielona Góra … 590
Ziębice … 595
Złotoryja … 601
Złoty Stok ... 607
Żagań … 610
Żmigród … 614
Wnioski ... 617
Podziękowania … 631
Przypisy do stron 239 -632 ... 633
Bibliografia … 688
Niektóre skróty stosowane w przypisach i Bibliografii … 688
Źródła … 688
Opracowania ... 689
Opracowania niepublikowane … 715
Der genetische Stadtcode. Die mittelalterichen Gründungsstädte Niederschlesiens vor dem Hintergrund der europäischen Urbanistik (Zusamnrnfassung) … 721
Spis ilustracji 729

http://vianova.pl/content/view/389/18/

Sympatyczny Pan, ale i z jego poglądami i z jego analizami niektórych obiektów praz zespołów zabytkowych nie mogę się absolutnie zgodzić.

Wygląda zachęcająco. Skusiłbym się bo jak na tę objętość 60 zł to nie tak dużo. Twoja krytyka Jerzy dotyczy zasadniczych kwestii czy raczej jakiś szczegółów?

Moja uwaga jest bardzo ogólna. Czytałem parę jego artykułów, dużo o nim rozmawiałem i ze studentami i z wykładowcami i nie cieszy się on opinią zbyt dobrego fachowca. Moim zdaniem jego interpretacje są przesadzone i bezpodstawne czasem. Natomiast książkę jak najbardziej warto mieć, bo to jedyna rzecz do tej pory, która się ukazała po 1945 r. a gromadzi wiedzę na temat całej urbanistyki średniowiecznych miast Śląska. Najważniejsze dla mnie jest to, że facet wrzucił do tej pozycji bardzo wiele zdjęć lotniczych czy archiwalnych sprzed wojny, które pochodzą głównie z instytutu Herdera, których gdzie indziej nie uświadczysz.

Dzięki za odpowiedź. Chyba się skuszę.

Przy takich uwagach warto zobaczyć dorobek badawczy tego naukowca.

http://historiasztuki.uni.wroc.pl/sklad/re/re_pub.html

Bardziej od ilości liczy się jakość. Choćby artykuł Eysymontta o Grodźcu - jest on po prostu kuriozalny. Nie przeczę, że facet ma na koncie wiele, ale gdy się przyjrzeć co pisze i jak - nie budzi to mojego zachwytu. Znam naukowców znacznie mniej "płodnych" a znacznie lepszych. Historia sztuki to 'śliska' dziedzina wiedzy, granica między nadinterpretacją i przesadą niestety jest często przez wielu przedstawicieli tej gałęzi nauki przekraczana. Wydaje mi się, że Eysymontt ma na koncie co najmniej kilka tekstów i hipotez dość zabawnych. Zaskakujące jest w tym najbardziej to, że potępia on w czambuł takiego jednego badacza - Bogusława Czechowicza: historyka sztuki z Muzeum Narodowego we Wrocławiu ( Eysymontt jest z Uniwersytetu ). Czechowicz też ma parę bzdur i sporo błędów na koncie, jest dosyć zarozumiały i skłonny do zbyt pochopnych teorii słabo popartych głębszymi analizami ale ma też wielkie zasługi dla badań nad sztuką śląską, jest w niektórych kwestiach kapitalny i niedoceniony. Sposób w jaki Eysymontt traktuje Czechowicza jest dla mnie karygodny i śmieszny, bo sam krytykujący ma w swym dorobku równie niemądre czy nietrafione i błędne treści. Muszę tutaj powiedzieć, że taka Pani Chorowska czy Kwaśniewski na tym tle bardzo pozytywnie się odznaczają: są bardzo skromni, obdarzeni wielką wiedzą i doświadczeniem, a wcale nie czuje się od nich jakiegoś poczucia wyższości, wyjątkowości, gdy czegoś nie wiedzą to zwyczajnie chętnie się tego dowiadują a nie zachowują jakby Ktoś ich chciał skompromitować - cieszą się, że dzięki komuś mogą poznać coś nowego dla nich. Są zupełnie bezpretensjonalni. Bardzo podoba mi się ich postawa.

Nie czytałem żadnego artykułu tego pana doktora. Ze strony internetowej Uniwersytetu Wrocławskiego wynika, że ma długi staż naukowy i wiele publikacji. To tyle ode mnie.

A'propos naszych historyków sztuki to przypomniała mi się dosyć żenująca historia odkrycia w Kosowie Lackim ,,polskiego" El Greco.
Gdy młode panie, które tego odkrycia dokonały, podały rzecz do wiadomości publicznej, nasi historycy sztuki zaśmiewali się do łez.
Wyjątkiem był prof. Jan Białostocki, który podszedł do sprawy rozważnie i racjonalnie.
Upłynęło kilkanaście miesięcy, podczas badań obraz zdjęto z ram, odwinięto do pełnego rozmiaru i - ukazała się oryginalna sygnatura mistrza.
NIKT z utytułowanych ,,specjalistów' nie powiedział wtedy słowa ,,przepraszam".
ALE, podobnie było z Rubensem z Kalisza, gdy TYLKO prof. Białostocki upierał się, że jest to oryginalny Rubens, z czego reszta panów ,,profesorów" się wyśmiewała, bo jakże to w Polsce do tego w jakimś Kaliszu może być oryginalny Rubens. Gdy obraz ,,odparował", WRESZCIE zrobiono rzetelne badania archiwalne, które potwierdziły domysły prof. Białostockiego.
Podobnie zawodowi i utytułowani historycy sztuki zaśmiewali się z badań Ludwika Stasiaka nad twórczością Vita Stwosza, by po kilkudziesięciu latach większość jego tez i domysłów potwierdzić
Parę lat temu poproszono mnie o wstępną ekspertyzę obrazu, który zaprzyjaźniony handlarz antykami dostał w prezencie straszliwie brudny i upstrzony muchami jak szwejkowski portret najjaśniejszego pana od pianego kontrahenta w Holandii. Obraz ten w Polsce znajomy oddał do pracowni dla wyczyszczenia i zbadania.
W bloku na gdańskim Przymorzu poproszono mnie do małego pokoiku i pokazano wiszący na ścianie obraz niewielkiego rozmiaru. Poprosiłem o korektę oświetlenia i po pięciu minutach zacząłem mówić, że jest to na pewno oryginał, bo to i owo, że jest to na pewno XVII - wiek i malarstwo niderlandzkie, bo to wynika z takich względów i że ponad wszelką wątpliwość jest to krąg Rembrandta, na co wskazują takie szczegóły, a także, że widzę coś na kształt sygnatury, ale jest mocno zatarta i wymaga specjalistycznych badań.
Właściciel zrobił oczy jak talerze, zdumiony z wrażenia usiadł i wydusił z siebie, że jest zaszokowany, bo ja po pięciu minutach wiedziałem to, do ustalenia czego pracownie UMK w Toruniu i Pałacu w Wilanowie potrzebowały po pół roku.
Obraz był dziełem Adriaena Brouvera, którego sygnaturę też w końcu odnaleziono w miejscu przeze mnie wskazanym.
Dlatego, ja z dużą rezerwą podchodzę do opinii naszych specjalistów z zakresu historii sztuki i architektury, oraz specjalistów od konserwacji zabytków, bo...różnie to z nimi bywa...a niezależnie od tytułów ich rzeczywiste kompetencje zbyt często bywają mocno wątpliwe.
I dla mnie prezes PKN ICOMOS nie jest w ogóle partnerem do dyskusji, skoro jego wiedza o problemach z gdańskim zespołem staromiejskim jest zerowa. Polskie narodowe dziedzictwo odtwarzają nie ,,specjaliści" j/w, tylko dr Sośnierz - lekarz, dr Łęcki - inżynier, Pan Orzechowski - antykwariusz, infułat Bogdanowicz - duchowny i cała masa podobnych. ,,Specjaliści" zwykle co najwyżej przeszkadzają i to ,,dzięki" nim Rzeczpospolita do tej pory nie odzyskała królewskich karet rodziny Sobieskich, które zdaniem autentycznych SPECJALISTÓW bez trudu dawno już mogły być przywrócone do pełnej świetności, a które zaginęły w czeluściach Wilanowa pod ,,opieką" panów ,,profesorów".

Święta racja Panie Waldemarze.