ZAMKI W POLSCE

Hej
I jak tam magisterka
Ja mam pytanie (myślę, że głównie do Ivcasa) co do Szaflar.
Znana jest nauce sprawa kasztelana nowotarskiego. W dokumencie z 1338 r. wymieniony jest Petrus de Slup castellanus castri ibidem in Dunayecz na Podhalu. Wg dawniejszych teorii istniała efemeryczna kasztelania z siedzibą w Szaflarach (z zamkiem szaflarskim właśnie identyfikuje się ten cały "Dunajec"), ale ostatnio uważa się, że chodzi tu o burgrabiego (żeby zacytować chociażby Słownik Historyczno Geograficzny Województwa Krakowskiego w Średniowieczu)...

Tak się jednak zastanawiam i trochę mi ten burgrabia nie pasuje
Nie miałem jeszcze przed oczami samego dokumentu (jest ponoć w KMP), ale jeśli jest tam faktycznie mowa o "kasztelanie" to byłoby dość dziwne, żeby chodziło o burgrabiego. Faktycznie nie było jednak chyba nic takiego jak kasztelania nowotarska, ale może o czymś "efemerycznym" może jednak może być mowa? Albo może to jakaś kasztelania majątkowa (tyle, że nie wiem czy o takim tworze nie może być mowy jedynie w odniesieniu do dóbr biskupich...?)
Szaflary faktycznie należały do klasztoru w Tyńcu?
Jak to w ogóle jest z tymi Szaflarami...

Magisterka już obroniona

W "Zamki w dziejach Polski i Słowacji" czytałem o domniemanej kasztelanii w Szaflarach i że mogła ona tam istnieć "przez pewien czas."
O ile wiem to budowę rozpoczęli prawdopodobnie w II połowie XIII wieku sprowadzeni na Podhale przez wojewodę krakowskiego Henryka Cedro herbu Gryf Cystersi z Jędrzejowa, którzy otrzymali zgodę na budowę zamku noszącego nazwę Dunajec.

Około 1244 roku przenieśli się oni do Szczyrzyca, a tamtejszy opat wybudował w Szaflarach drewniany gródek (fortalitium ligneum) dla ochrony miejscowych osadników. Cysterski gródek, w czasie kolejnych wieków, powierzany był w dzierżawę, w tym Żydowi-neoficie (1380 r.), który utworzył tu nielegalną mennicę. Za to został zniszczony na rozkaz Ludwika Węgierskiego przez Starostę Sędziwoja z Szubina. Zamek został odbudowany. Wtedy to zbudowano mur obwodowy zamku.

Kolejnym dzierżawcą Szaflar był w 1474 roku Piotr Komorowski. Za spiskowanie z Węgrami dobra zostały mu odebrane w 1477 roku w wyniku interwencji wojsk królewskich. Zamek nie został zniszczony, lecz opustoszały zaczął stopniowo popadać w ruinę, by w XVI wieku ostatecznie stracić swe znaczenie.

Tak na szybko to tyle udało mi się znaleźć.

Na podstawie: A. Sypek, R. Sypek, Zamki i warownie Ziemi Krakowskiej, s. 112-114; S. Kołodziejski, Początki zamków w Karpatach polskich, w: Zamki i przestrzeń społeczna..., s. 249 oraz K. Moskal, Zamki w dziejach Polski i Słowacji, s.41-42

Dzięki za wyczerpującą informację
Ciekawa sprawa...
W szczególności interesujące wydaje mi się twierdzenie Krzysztofa Moskala, że "przez pewien czas" istnieć jednak mogła kasztelania szaflarska.
A to dlatego jest takie wg mnie ciekawe, bo książka Moskala jest całkowicie nowiusieńka, więc jego zdanie należy traktować jednak inaczej niż np. taki sam pogląd u Zakrzewskiego w pracy z 1902 r.
Bo np. dla odmiany w "Leksykonie zamków w Polsce", co dziś właśnie przeczytałem, Stanisław Kołodziejski przyjmuje po prostu, że "castellanus" z dokumentu to w istocie burgrabia. A tu Moskal ma - proszę - inne zdanie
Hm... Może faktycznie była jakaś próba założenia kasztelanii na Podhalu. Zresztą w czasach gdy organizacja kasztelańska miała już nieduże znaczenie - 1338... Raczej nadchodził już czas starostw i powiatów. Ewentualne znaczenie takiego faktu nie byłoby już więc zbyt duże.

Natomiast co jeszcze wyczytałem w "Leksykonie...", to - pomimo wątpliwości historyków - Stanisław Kołodziejski przyjmuje jednak faktycznie cystersów za prawdopodobnych budowniczych zamku.

Aha. No i na koniec, co nie znaczy, że to najmniej ważne:
Gratuluję magisterki